"Wat de buitenwereld ziet, zijn die heftigheden"
In de ontmoetingsruimte van het Wijkatelier is het even helemaal stil als Viola en Heleen hun verhaal doen voor een groep vrijwilligers. Beide vrouwen lijden aan borderline en daarover willen ze graag vertellen. Over de 'wolken’ in hun hoofd of de ‘tsunami’ aan emoties die hen soms overvalt. Over een leven met een psychiatrische stoornis, maar ook over 'gewoon' willen zijn, erbij willen horen net als ieder ander.
Steeds meer oudere en zieke mensen wonen langer thuis; ze worden minder snel en korter opgenomen in een tehuis of ziekenhuis. Dat zelfde geldt voor mensen met psychiatrische of psychische problemen. Thuis blijven wonen heeft veel voordelen: het zorgt dat je een zo normaal mogelijk leven kunt blijven leiden met je familie, vrienden en buren. Maar het heeft ook nadelen. Want je buren, de 'gewone mensen' schrikken zich soms rot als je opeens woedend wordt of plotseling heel emotioneel reageert. Ze weten niet zo goed wat ze met je aan moeten.
Om wat meer te leren over 'buitengewone buren', die natuurlijk ook in Lindenholt wonen, organiseerde de WAL deze bijeenkomst. Het is een onderdeel van een cursus sociale vaardigheden voor vrijwilligers. Viola en Heleen komen vertellen over hun leven met een stoornis en de vrijwilligers mogen hen het hemd van het lijf vragen. Dat doen ze, want er is een hoop te leren!
Een van de vrijwilligers wil graag weten hoe het nou werkt met die heftige emoties. Viola vergelijkt het met een tsunami aan het strand. "Je gezonde verstand, dat zijn net parasolletjes aan zee. Je emoties, dat is als een tsunami die in één keer alle parasols overspoelt; ze zijn niet meer zo een twee drie terug te vinden. Het gezonde verstand is even ver te zoeken. Als je in de buurt iemand tegenkomt met zulke heftige reacties die niet meer aanspreekbaar is, denk je al gauw: laat maar."
Voor de vrijwilligers is dit verhaal een eyeopener. Een van hen: "Nu ik weet dat het zo werkt bij borderline, zal ik minder snel oordelen en even afwachten". Maar ja, hoe weet je nou of iemand een borderliner is? En is dat eigenlijk wel zo belangrijk om dat te weten? Als de groep een poosje doorpraat is de conclusie dat je eigenlijk altijd je oordeel even uit kunt stellen en even af kunt wachten. Als een persoon erg emotioneel wordt, kun je, op een later moment, erop terug komen. Je kunt dan belangstellend vragen wat er aan de hand was. De meeste mensen zijn blij dat ze hun verhaal kunnen doen en een nieuwe kans krijgen.
Viola en Heleen leggen uit dat borderline bij iedereen anders is. De een is meer naar binnen gekeerd, de ander laat zich wat vaker horen. De buitenwereld ziet vooral de heftigheden, als weer eens in de krant staat dat een verward persoon de boel op stelten heeft gezet. Maar dat zijn de uitwassen, de meeste mensen weten weinig van de angsten, twijfels en onzekerheden. Viola: "vrijwel alle borderliners zijn bang om afgewezen te worden. Een toevallige blik van iemand kan al het gevoel geven dat er iets ontzettend fout met je is." Heleen vult aan: "Je bent 24 uur per dag bezig om met je emoties om te gaan. Je moet vaak iets herstellen en je gedrag is soms vervelend voor anderen".
Het is een indrukwekkende en leerzame middag. Veel vrijwilligers herkennen wel wat in de verhalen van Viola en Heleen, alleen dan veel minder heftig. Het is bijzonder om te zien dat deze twee vrouwen er zo 'normaal' uit zien en zo goed kunnen vertellen over hun leven en ziekte. De belangrijkste boodschap van een van de vrijwilligsters, die zelf ooit met psychische klachten te maken had: "je mag iemands gedrag wel afkeuren, maar niet de persoon". Daarmee slaat zij de spijker op z'n kop!
Tekst en foto: Anja Maas